Górnicze osiedle położone na południu Katowic, znajdujące się na Szlaku Zabytków Techniki, industrialnej trasie turystycznej. Od 14 stycznia 2011 roku uznane przez ROZ za Pomnik Historii. Nikiszowiec zdobył również w 2011 roku czwarte miejsce w plebiscycie 7 Nowych Cudów Polski, zorganizowanym przez „National Geographic Traveler”. Osiedle to zaprojektowali bracia Zillmann, Georg i Emil. Powstawało ono w latach 1908-1919 oraz 1920-1924. Wzniesione obok szybu Nikisz, który należał do kopalni „Giesche” (obecnie KWK Wieczorek ). Zgodę na budowę osiedla wyraził Wydział Powiatowy dnia 17 grudnia 1908 roku, zastrzegając przy tym, że nowo wybudowane osiedle ma posiadać pełną infrastrukturę; wybudowany miał zostać kościół katolicki, szkoły, drogi, kanalizacja.
Na terenie Nikiszowca znajduje się również Galeria Szyb Wilson, której początki istnienia datuje się na rok 1826. Działało tam wówczas przedsiębiorstwo górnicze, na które składały się dwa szyby ( od 1935r. ich nazwy to Wilson i Wilson II ), Łaźnia, Cechownia, Zakład Przeróbczy, Nadszybie i Sortownia. Znajdował się tu również jeden z przystanków kolejki „Balkan”, która służyła w latach 1920-1977 jako bezpłatny środek komunikacji osobowej i towarowej. Obecnie znajduje się tu przestrzeń ekspozycyjna dla Galerii Szyb Wilson, powstałej w 1998, na którą składają się: Mała Galeria, Średnia i Duża Galeria
Szlak Zabytków Techniki: Giszowiec
Osiedle – ogród dla robotników kopani Giesche i ich rodzin oraz dla pracowników hut cynku i ołowiu w Szopienicach i Roździeniu. Osiedle to powstało w latach 1907-1910, według projektu architektów z Charlottenburga- Jerzego i Emiliana Zillmanów. Znajdują się tu głównie domu dwu-, trzy- i czterorodzinne budowane na wzór starej górnośląskiej chaty wiejskiej.
Zgodę na jego budowę wydano dnia 22 czerwca 1906 roku. Pierwszy plan osiedla przedstawiał prostokąt z trój- bądź pięciokondygnacyjnymi domami dwudziesto-, trzydziestorodzinnymi, jednak projekt ten odpadł ze względu na zbyt wysokie koszty. Kolejny projekt należał do Anthona Uthemanna, który mówił o osiedlu głównie złożonym z domów wolnostojących, otoczonych niewielkimi ogrodami. Od 1914 roku funkcjonowała tam bezpłatna kolejka „Balkan”. Z początku Giszowiec był samodzielnym osiedlem posiadającym własną administrację, który w roku 1924 został włączony do gminy Janów. W 1947 roku znalazł się w granicach powiatu miejskiego Szopienice, a w 1960 wraz z nim wszedł w skład Katowic. Do końca lat siedemdziesiątych pełnił funkcję osiedla-sypialni dla pracowników kopalni, głównie „Wieczorka” i „Staszica”, bowiem w roku 1969 rozpoczęto w sąsiedztwie budowę osiedla spółdzielczego im. Stanisława Staszica, składającego się z jedenastopiętrowych bloków, wypierających jednopiętrowe domki.
Obecnie część Giszowca objęta jest opieką konserwatorską.
Audioprzewodnik po Nikiszowcu - niezwykłej dzielnicy Katowic.
Pierwszy przewodnik, w którym historia miejsca rozpisana jest na głosy mieszkańców.
Narratorem historycznej opowieści o Nikiszowcu jest
Kamil Durczok. Autorką tekstu została
Joanna Tofilska z Muzeum Historii Katowic a opracowaniem całości zajęła się
Anna Dudzińska z Polskiego Radia Katowice.
Niezwykłość Nikiszowca opisuje
Kazimierz Kutz.
O tradycyjnym świniobiciu opowiada pan
Rudolf Wróbel.
Historię pralni i magla poznajemy dzięki
Pani Steni.
Podwórkowe zabawy wspomina profesor
Dorota Simonides i jej siostra.
Na organach w kościele świętej Anny gra profesor
Julian Gembalski.
Historię orkiestry górniczej kopalni Wieczorek przypomina
Andrzej Pisarzowski.
Na zrobienie zdjęcia w Nikiszowcu namawia fotograf
Krzysztof Niesporek.
Teraz nie trzeba już uczestniczyć w zorganizowanej wycieczce by poznać niezwykłe dzieje Nikiszowca. Wystarczy wypożyczyć audio przewodnik w filii Muzeum Historii Katowic bądź ściągnąć opowieść o tej dzielnicy ze stron internetowych. Wystarczy założyć słuchawki i wyruszyć w fascynująca podróż po robotniczej dzielnicy z początku XX wieku.
Poniżej można pobrać plik (do wgrania w telefon czy inne urządzenie) w oczekiwanej jakości (24kbs-7,3 MB średnia jakość ; 64 kbs-19,5 MB dobra jakość; 256kbs-78,2MB-wysoka jakość) oraz mapkę, która może okazać się pomocna przy zwiedzaniu Nikiszowca wraz z naszym audioprzeowdnikiem.
Pliki do pobrania:
1. nikisz_mp3_24kbps_mono.mp3
2. nikisz_mp3_256kbps_stereo.mp3
3.
nikisz_mp3_64kbps_mono.mp3
mapa_nikiszowiec.pdf