| | Rowerem na Dolinę Trzech Stawów z Nikiszowca i Giszowca – zakończenie budowy drogi rowerowej wzdłuż ul. Gospodarczej | | 
| | Katowice oddały rowerzystom do użytku kolejny odcinek drogi rowerowej. Zakończyły się odbiory nowego odcinka wzdłuż ul. Gospodarczej, który łączy istniejące już odcinki dróg rowerowych. W efekcie powstała spójna, zachowująca ciągłość na całej długości, infrastruktura pomiędzy Szopienicami, Nikiszowcem, Giszowcem i Doliną Trzech Stawów. Inwestycja o wartości ponad 600 tys. zł zgodnie z planem miała zakończyć się dopiero w połowie czerwca. Sprawne działania pozwoliły jednak na wyprzedzenie tego terminu o ponad miesiąc. - Realizacja rowerowych inwestycji w mieście wymaga uwzględnienia warunków formalnych, prawnych, terenowych, bardzo często także kompromisów przy podejmowaniu decyzji. Dlatego niektóre inwestycje realizujemy etapami, choć w efekcie bywa, że dzięki temu rowerzyści, wbrew pozorom, otrzymują pełną infrastrukturę szybciej. Tak jest w przypadku drogi rowerowej wzdłuż ul. Gospodarczej. Ukończenie właśnie odcinka o długości 500 metrów scala dotychczas wybudowane drogi rowerowe w tym rejonie – podkreśla Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Połączenie Doliny Trzech Stawów z Nikiszowcem, Giszowcem i Szopienicami to jedna z wielu inwestycji rowerowych w Katowicach. W tym roku planujemy budowę prawie 8 km nowych tras, a także przygotowanie dokumentacji projektowej na kolejne 2,3 km. Łączna wartość tych zamierzeń to ponad 28 mln zł – dodaje prezydent i przypomina, że w latach 2015-2022 w Katowicach powstało 34 km tras o wartości 43 mln zł. Najnowsza inwestycja to kontynuacja drogi rowerowej biegnącej od ulicy Pułaskiego, przez teren Doliny Trzech Stawów w rejonie Sztauwajerów, wzdłuż autostrady A4 i pod DK 86, skąd włącza się w ulicę Gospodarczą. Powstały właśnie odcinek prowadzi dalej aż do ronda w ciągu ul. Gospodarczej, gdzie łączy się z istniejącą infrastrukturą rowerową. Można nią dostać się do ulicy Szopienickiej i skierować się w stronę Giszowca (aż do skrzyżowania z ulicą Mysłowicką) lub Nikiszowca i dalej do Szopienic. To droga o szerokości 2 metrów, z nawierzchnią asfaltową i opaską skrajniową, która oddziela ruch rowerowy od jezdni. Ponadto zakres prac obejmował budowę nowego peronu przystankowego. - Inwestycja rozpoczęła się w styczniu tego roku i zakończyła miesiąc wcześniej niż planowano, co biorąc pod uwagę rozpoczęty sezon rowerowy zapewni w rezultacie komfortowe i bezpieczne połączenie rowerowe terenów Doliny Trzech Stawów ze wschodnimi dzielnicami – mówi Agnieszka Dutkiewicz, zastępca dyrektora ds. budowy infrastruktury technicznej w spółce Katowickie Inwestycje S.A. Coraz większa sieć dróg, coraz więcej rowerzystów Łączna długość infrastruktury rowerowej w Katowicach to blisko 190 km, z czego ponad 43 km dróg powstało od 2015 roku, a wartość tych inwestycji przekroczyła 34 mln zł. Te działania przekładają się na rosnącą popularność wykorzystywania rowerów jako środku transportu i rekreacji. W kwietniu w ramach katowickiego systemu wypożyczalni „City by bike" rowery wypożyczono prawie 20 tysięcy razy, co oznacza ponad dwukrotny wzrost zainteresowania w równaniu do analogicznego okresu w ubiegłym roku. Do monitorowania aktywności rowerzystów wykorzystywany jest również licznik rowerowy, znajdujący się na al. Korfantego, przy jednej z najpopularniejszych dróg rowerowych. W tym miesiącu mija rok od uruchomienia tego urządzenia. W tym czasie monitorowanym odcinkiem przejechano ponad 170 tysięcy razy. Kolejne budowy, projekty i przetargi Obecnie prowadzonych jest kilka inwestycji, dzięki którym sieć powiększy się o kolejne odcinki. Przy ulicy Francuskiej - na odcinku pomiędzy skrzyżowaniami z ulicą Trzech Stawów oraz z ulicą Lotnisko – powstaje ponad 700 m nowej drogi wraz z infrastrukturą towarzyszącą, jak chodnik, dodatkowe oświetlenie, ławki parkowe, kosze na śmieci. Przy okazji zrealizowane zostaną też nasadzenia, a łączna wartość wszystkich prac to ponad 2,5 mln zł brutto. Rozpoczęły się również prace związane z budową infrastruktury rowerowej przy ul. Hallera. To pierwszy z dwóch etapów połączenia ul. Konnej z ul. Techników i ul. Niepodległości oraz trasą rowerową nr 5, w którym za około 5,5 mln zł brutto powstanie odcinek o długości ponad 1300 metrów. Jeszcze w tym roku rozpoczną się roboty związane z wykonaniem drugiego etapu – tj. drogi rowerowej wzdłuż ulicy Korczaka. Oprócz tego trwa procedura przetargowa na wykonanie robót dla połączenia istniejącej infrastruktury rowerowej zrealizowanej w ramach przebudowy węzła drogowego w Giszowcu ze strefą Tempo 30 na ul. Kolistej. W trakcie realizacji są również prace projektowe związane z budową kolejnych tras dla rowerzystów. Dotyczą między innymi odcinka pomiędzy ul. Lotnisko a ul. Damrota, który połączy istniejące już drogi rowerowe. Ponadto projektowane jest połączenie od ul. Barbary do ul. Kościuszki oraz połączenie ul. Sosnowieckiej z ul. Brynicy i trasą rowerową nr 5.
|
| | | Startuje sezon roweru miejskiego | | 
| | - 1 kwietnia w Katowicach wystartuje największy w regionie system wypożyczalni rowerów miejskich
- W III kwartale br. planowane jest uruchomienie systemu roweru metropolitalnego
- W tym roku stolica województwa śląskiego rozpocznie budowę i projektowanie nowej infrastruktury rowerowej o łącznej wartości ponad 28 mln zł
- To już kolejny, dziewiąty rok funkcjonowania systemu rowerów miejskich w Katowicach, który cały czas cieszy się dużą popularnością. W ubiegłym roku odnotowaliśmy ponad 200 tys. wypożyczeń, co było wynikiem zbliżonym do czasu sprzed pandemii COVID-19. Podobnie jak w latach poprzednich tegoroczny sezon roweru miejskiego wystartuje 1 kwietnia, a system będzie dostępny dla mieszkańców na dotychczasowych zasadach. W III kwartale br. planowane jest uruchomienie systemu roweru metropolitalnego, jednak zanim to nastąpi chcemy dać możliwość korzystania z roweru miejskiego naszym mieszkańcom, dlatego wyłoniliśmy własnego operatora systemu w Katowicach – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. W ramach katowickiego systemu wypożyczalni rowerów miejskich „City by bike" od 1 kwietnia br. do dyspozycji wypożyczających będzie ponad 1000 rowerów w tym 20 rowerów typu cargo, czyli mogących przewozić ładunki o masie do 100 kg lub czwórkę dzieci (tyle jest dostępnych kompletów pasów bezpieczeństwa w każdym rowerze cargo). Wykonawca ma również obowiązek serwisowania rowerów oraz zakupu niezbędnych do naprawy części. Dla użytkowników dostępnych będzie, podobnie jak na koniec ubiegłorocznego sezonu 125 stacji, w tym 11 stacji partnerskich – finansowanych przez podmioty zewnętrzne. Rowery będą dostępne dla użytkowników przez całą dobę. Umowa z firmą Nextbike, operatorem systemu roweru miejskiego w Katowicach obowiązuje do 31 sierpnia, z możliwością zmiany tego terminu. - Aby rower metropolitalny mógł zacząć działać jeszcze w tym roku, Miasto przystało na propozycję przedstawioną przez GZM zakładającą uruchomienie w początkowej fazie systemu składającego się w Katowicach ze 100 stacji i 700 rowerów. Jednocześnie inaczej niż w przypadku „City by bike", rower metropolitalny będzie funkcjonował przez cały rok z założeniem, że w okresie zimowym dla użytkowników dostępnych będzie 50% floty – mówi Bogusław Lowak, naczelnik wydziału transportu w Urzędzie Miasta Katowice.
Korzystanie ze stacji rowerowych jest proste Rowery można wypożyczać na dwa sposoby – poprzez darmową aplikację mobilną, pozwalającą na rejestrację, wypożyczenie i zwrot jednośladu lub korzystając z terminalu znajdującego się przy stacjach. Te dwie możliwości wzajemnie się uzupełniają, pozwalając korzystać z systemu wszystkim, bez względu na to, czy posiadają przy sobie smartfon czy może wolą nie zapisywać w nim kolejnej aplikacji. - Warto podkreślić, że w czasie galopującej inflacji zasady funkcjonowania rowerów miejskich pozostaną bez zmian. W tym roku cennik wypożyczenia rowerów jest taki sam, jak w ostatnich latach, czyli pierwsze 15 minut jest darmowe. Po tym czasie do końca pierwszej godziny koszt wynosi 1 zł. Druga godzina to kolejne 2 zł, trzecia – 3 zł, a każda kolejna 4 zł – mówi Roman Urbańczyk, prezes PKM Katowice. W zeszłym roku katowiczanie wypożyczyli rowery ponad 200 tys. razy. Pokazuje to, że po przerwie spowodowanej pandemią katowiczanie wracają na rowery. Najbardziej rowerowym miesiącem był czerwiec – wypożyczono wtedy rowery ponad 41 tys. razy. Kolejne miesiące to maj i lipiec – z 38 tys. wypożyczeń w każdym. Pod koniec ubiegłorocznego sezonu w systemie „City by bike" zapisanych było 117 tys. użytkowników.
Katowice na rowery – W Katowicach rower traktujemy nie tylko jako narzędzie służące rekreacji, ale też jako środek transportu. Dlatego poza rozwojem sieci wypożyczalni rowerów miejskich, stawiamy na rozbudowę dróg rowerowych, inwestując kolejne środki w tę infrastrukturę. W tym roku planujemy przystąpić do realizacji prawie 8 km nowych tras w ramach „Katowickiej Infrastruktury Rowerowej", a także przygotować dokumentację projektową na kolejne 2,3 km. Łączna wartość tych zamierzeń to ponad 28 mln zł. Ponadto stale dbamy o bieżące utrzymanie ścieżek i tras rowerowych oraz wykonujemy konieczne naprawy – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. Łączna długość infrastruktury rowerowej w Katowicach to blisko 190 km. Obecnie trwają prace związane z budową dróg rowerowych w rejonie ul. Francuskiej oraz przy ul. Gospodarczej, a niebawem wystartuje też budowa nowej infrastruktury rowerowej przy ul. Hallera. W trakcie procedury przetargowej znajduje się połączenie istniejącej infrastruktury rowerowej zrealizowanej w ramach przebudowy węzła drogowego w Giszowcu ze strefą Tempo 30 na ul. Kolistej. Warto podkreślić, że w ramach tych inwestycji powstają nie tylko drogi rowerowe. – Przykładowo, wzdłuż trasy na ul. Francuskiej zostanie wykonane oświetlenie uliczne, przejścia dla pieszych będą dodatkowo doświetlone, co znacznie poprawi bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu. Na efekt wizualny inwestycji, ale także ekologiczny, wpłyną dodatkowo nasadzenia. W tym miejscu nasadzone zostaną takie rośliny jak hortensje czy tawuły. Oczywiście pojawią się również ławki i kosze na śmieci – mówi Agnieszka Dutkiewicz, zastępca dyrektora ds. budowy infrastruktury technicznej w spółce Katowickie Inwestycje S.A. W trakcie realizacji jest także inna inwestycja rowerowa dotycząca ulicy Francuskiej. To prace projektowe związane z budową drogi, która ma powstać na odcinku pomiędzy ul. Lotnisko a ul. Damrota i połączyć istniejące już odcinki dróg rowerowych. Oprócz drogi dla rowerów wzdłuż Francuskiej wybrani wykonawcy projektują obecnie także połączenie od ul. Barbary do ul. Kościuszki oraz połączenie ul. Sosnowieckiej z ul. Brynicy i trasą rowerową nr 5. Podsumowując, od 2015 roku w Katowicach powstały ponad 43 km infrastruktury dla rowerzystów za kwotę przekraczającą 34 mln zł.
|
| | | | Katowice na rowery – ruszyła budowa drogi rowerowej wzdłuż ul. Francuskiej | | 
| | Trwają prace elektryczne oraz roboty przygotowawcze do realizacji kolejnej w Katowicach drogi rowerowej. Powstanie ona wzdłuż ulicy Francuskiej, na wysokości lotniska Muchowiec. 13 marca zostanie w tym miejscu wprowadzona tymczasowa organizacja ruchu oraz rozpoczną się główne prace. - W Katowicach stawiamy na alternatywne środki transportu i rower jest jednym z nich. Budowa kolejnych odcinków dróg rowerowych ma na celu połączenie istniejących już fragmentów infrastruktury rowerowej i docelowo stworzenie sieci dróg rowerowych umożliwiających komfortowe przemieszczanie się na jednośladach po mieście. Ten odcinek połączy Muchowiec nie tylko z istniejącą już drogą rowerową w ciągu ul. Lotnisko, ale docelowo również z infrastrukturą dla rowerzystów na ul. Damrota – prace nad tym odcinkiem znajdują się na etapie projektowania, które zakończy się jeszcze w tym roku – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Dzięki tej inwestycji zyskają nie tylko rowerzyści, oprócz drogi rowerowej powstanie też chodnik i oświetlenie oraz nasadzona zostanie nowa zieleń. To wszystko wpłynie na poczucie komfortu oraz bezpieczeństwo zarówno spacerowiczów jak i rowerzystów – dodaje prezydent. Nowa, bezpieczna infrastruktura dla rowerzystów i pieszych W efekcie inwestycji do dyspozycji rowerzystów zostanie oddanych 700 metrów trasy, zlokalizowanej po wschodniej stronie ulicy Francuskiej (od strony Lotniska Muchowiec), pomiędzy skrzyżowaniami z ulicą Trzech Stawów oraz z ulicą Lotnisko. - Wzdłuż całej trasy zostanie wykonane oświetlenie uliczne, przejścia dla pieszych będą dodatkowo doświetlone, co znacznie poprawi bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu. Na efekt wizualny inwestycji, ale także ekologiczny, wpłyną dodatkowo nasadzenia. W tym miejscu nasadzone zostaną takie rośliny jak hortensje czy tawuły. Zakończenie realizacji tej inwestycji zostało określone na lipiec tego roku – mówi Agnieszka Dutkiewicz, zastępca dyrektora ds. budowy infrastruktury technicznej w spółce Katowickie Inwestycje S.A. Realizacją inwestycji zajmuje się firma DROGOPOL Sp. z o.o., której oferta była jedną z sześciu złożonych w przetargu. Wartość robót, zgodnie z zawartą umową, wynosi ponad 2,5 mln zł. Inwestycja gotowa będzie w lipcu, następnie prowadzone będą jej odbiory, a także ruszą prace związane z realizacją miejsc parkingowych dla samochodów po drugiej stronie ul. Francuskiej. Docelowo na ul. Francuskiej na odcinku od ul. Lotnisko do ul. Trzech Stawów po stronie wschodniej będziemy mieć chodnik i drogę rowerową z nowym oświetleniem oraz pas zieleni, a po drugiej wyznaczone będą miejsca postojowe dla samochodów. Zmiany w organizacji ruchu Realizacja inwestycji wiąże się z koniecznością wprowadzenia czasowych zmian w organizacji ruchu. W trakcie prowadzenia prac na całym odcinku objętym robotami będzie obowiązywać zakaz zatrzymywania się i postoju, a także ograniczenie prędkości. Ruch pieszy – dotychczas prowadzony po stronie lotniska – zostanie przeniesiony na drugą stronę ulicy Francuskiej. Będzie on prowadzony – tam, gdzie to możliwe jezdnią, a w innych miejscach utwardzonym poboczem. Ciąg pieszy ma być dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Ponadto, by uczestnicy ruchu czuli się bezpiecznie, ciąg zostanie wygrodzony. W związku z przeniesieniem ruchu pieszego na drugą stronę jezdni, na czas realizacji inwestycji zmieni się także lokalizacja przejść dla pieszych. Zlikwidowane zostaną dwa przejścia: w rejonie przystanku autobusowego Muchowiec Park oraz w rejonie ul. Francuskiej z ul. Muchowiec. W zamian powstaną trzy przejścia: przez ul. Trzech Stawów (w rejonie skrzyżowania z ul. Francuską), przez ul. Francuską (w rejonie skrzyżowania z ul. Gawronów oraz w rejonie skrzyżowania z ul. Lotnisko). Ponadto prace będą wymagały tymczasowej zmiany lokalizacji przystanku Muchowiec Park, gdzie zatrzymują się autobusy jadące w kierunku Centrum Katowic. Zostanie on przeniesiony na drugą stronę skrzyżowania ul. Francuskiej z ul. Trzech Stawów. Rowerem ulicą Francuską do centrum W trakcie projektowania jest już kolejny etap drogi rowerowej wzdłuż ul. Francuskiej, która ma powstać na odcinku pomiędzy ul. Lotnisko, a ul. Damrota i połączyć istniejące już odcinki dróg rowerowych. Dokumentacja projektowa - która pozwoli na przejście do kolejnego etapu inwestycji - ma być gotowa pod koniec tego roku. Przypomnijmy, że oprócz drogi dla rowerów wzdłuż Francuskiej wykonawcy wybrani w przetargach projektują obecnie także połączenie od ul. Barbary do ul. Kościuszki oraz połączenie ul. Sosnowieckiej z ul. Brynicy i trasą rowerową nr 5. Projektowanie nowych dróg to nie jedyne inwestycje rowerowe, które są teraz w fazie realizacji. Trwają prace między innymi przy kontynuacji drogi rowerowej wzdłuż ul. Gospodarczej. Od zachodu łączy się ona z trasą biegnącą z Doliny Trzech Stawów, a od wschodu połączy się z już istniejącą drogą, umożliwiając przejazd do Nikiszowca oraz Giszowca. W najbliższym czasie rozpocznie się też budowa trasy wzdłuż ul. Hallera. To pierwszy z dwóch etapów stworzenia połączenia ul. Konnej z ul. Techników i al. Niepodległości oraz trasą rowerową nr 5 w ramach Katowickiej Infrastruktury Rowerowej. Ponadto w ostatnim czasie powstała droga rowerowa wzdłuż ul. Pułaskiego (pomiędzy Szeptyckiego i Sikorskiego), co stanowi jedno z zadań składających się na budowę nowego układu drogowego na osiedlu Paderewskiego. Ta trasa została już odebrana, natomiast na terenie zjazdu pod Rondo trwają odbiory i ostatnie prace porządkowe. Podsumowując w latach 2015-2023 w Katowicach powstały ponad 43 km infrastruktury dla rowerzystów za kwotę przekraczającą 34 mln zł.
|
| | | Katowice szykują się do kolejnego sezonu roweru miejskiego | | 
| | Katowice właśnie rozpoczęły poszukiwania firmy, która zajmie się uruchomieniem, zarządzaniem i kompleksową obsługą systemu automatycznych wypożyczalni roweru miejskiego w Katowicach. Systemy rowerów miejskich funkcjonujące w dużych miastach na całym świecie cieszą się ogromną popularnością – podobnie jest w Katowicach. Mieszkańcy korzystają z nich do codziennego poruszania się po mieście oraz w celach rekreacyjnych. - Stacje wypożyczania systemu roweru miejskiego stały się stałym elementem krajobrazu Katowic. System funkcjonuje w naszym mieście od 2015 roku. Wtedy pilotażowo powstały pierwsze 3 stacje, a zeszły sezon zamknęliśmy liczbą 125 punktów wypożyczania i ponad 1000 rowerów. Ruszamy z przygotowaniami do tegorocznego sezonu, który będzie nietypowy, gdyż czekają nas zmiany w funkcjonowaniu systemu. Zarządzanie nim przejmie Metropolia. Zanim to jednak nastąpi chcemy dać możliwość korzystania z roweru miejskiego naszym mieszkańcom, dlatego ogłaszamy przetarg na wyłonienie operatora systemu w Katowicach – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – W ubiegłym roku udało się przekroczyć liczbę 200 tys. wypożyczeń. Do rekordowego 2019 roku trochę zabrakło, ale wzrost tej liczy o ponad 70 tys. w stosunku do sezonu 2021 pokazuje, że mieszkańcy chętnie wracają „na rowery" po przerwie spowodowanej pandemią – dodaje prezydent. Systemem roweru miejskiego, który w Katowicach nosi nazwę „City by Bike" zarządza Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Katowicach i to jego zadaniem jest m.in. wyłonienie firmy obsługującej system. Po rozstrzygnięciu ogłoszonego właśnie przetargu zostanie podpisana umowa z wykonawcą, na okres od 1 kwietnia do 31 sierpnia br. z możliwością przedłużenia. Skrócony, w stosunku do lat poprzednich czas wynika z tego, że w tym roku ma zacząć funkcjonować system roweru metropolitalnego, obejmujący obszar Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Ogłoszony przetarg zakłada, że w tym roku pojawi się 113 stacji miejskich, a także dodatkowo stacje firm i instytucji partnerskich programu. Standardowo na stację rowerową składa się terminal pozwalający na wypożyczenie i zwrot roweru, 12 stojaków i 8 rowerów. Wyjątek stanowi stacja „Katowice Rynek", która podobnie jak w latach ubiegłych, będzie większa – 20 stojaków i 10 rowerów. Elementem ułatwiającym korzystanie z systemu jest darmowa aplikacja mobilna, pozwalająca na rejestrację, wypożyczenie i zwrot jednośladu bez konieczności korzystani z terminala. Do dyspozycji wypożyczających będzie także 20 rowerów cargo, czyli mogących przewozić ładunki o masie do 100 kg lub czwórkę dzieci (tyle jest dostępnych kompletów pasów bezpieczeństwa w każdym rowerze cargo). Aby wypożyczyć rower, wystarczy zarejestrować się w systemie, a następnie postępować zgodnie z instrukcjami. W ostatnim sezonie zarejestrowało się ponad 15,5 tys. nowych użytkowników (przy nieco ponad 10 tys. rok wcześniej), co daje łącznie ponad 117 tys. użytkowników. Zainteresowane firmy swoje oferty mogą składać do 24 lutego. Statystyki sezonu 2022 W ubiegłym roku miesiącem, w którym wypożyczono najwięcej jednośladów z miejskiego systemu był czerwiec – ponad 41 tys. razy. Następne w kolejności były maj i lipiec – po ponad 38 tys., a w sierpniu było to ponad 34 tys. wypożyczeń. 1 listopada, w ostatnim dniu działania systemu, z rowerów miejskich skorzystano 391 razy. Najczęściej użytkownicy korzystali ze stacji Katowice-Rynek, która zanotowała prawie 9,5 tys. wypożyczeń. Następna najpopularniejsza lokalizacja to Dworzec PKP-Młyńska – tam odnotowano prawie 6 tys. wypożyczeń. Ponad połowa działających stacji odnotowała po 1 tys. lub więcej wypożyczeń. Trasą, na której najczęściej wypożyczane były rowery miejskie to „Katowice-Rynek" – „KTBS-Krasińskiego". To połączenie odnotowało 538 kursów w sezonie. Drugim najpopularniejszym kierunkiem była trasa powrotna – z Krasińskiego na Rynek – 468. Dniami, które cieszyły się największym zainteresowaniem rowerzystów, były słoneczne niedziele 5 i 12 czerwca – w oba te dni odnotowano po ponad 2 tys. wypożyczeń. Co ciekawe – podczas tych dni dużo więcej osób niż zazwyczaj wypożyczyło rower na czas 1 godziny. Najczęściej rower był wypożyczany na bezpłatny czas do 15 min. Dla wielu osób rower stał się codziennym środkiem lokomocji. Rekordzista w tym sezonie skorzystał z systemu aż 487 razy. Z kolei najczęściej wypożyczany rower był w użytku 492 razy.
|
| | | |
|