Miasto leżące u zbiegu dwóch śląskich rzek Opawy i Morawicy. Najstarsza zachowana pisemna wzmianka o Opawie jako osadzie leżącej na skrzyżowaniu szlaków handlowych datowana jest na rok 1195. O strukturze miejskiej mowa w dokumencie wydanym przez Przemysła I w roku 1224. Miasto utrzymywało się z handlu, rolnictwa oraz wyrobów rzemieślniczych. Na początku XIV wieku Opawa staje się centrum Księstwa Opawskiego w ramach Korony Czeskiej. W roku 1742 po przegranej wojnie Austrii z Prusami o "dziedzictwo austriackie" Opawa stała się stolicą tzw. Austriackiego Śląska i jednocześnie także siedzibą urzędów oraz administracji ziemskiej. W roku 1820 miał tu miejsce "Kongres Świętego Przymierza", na którym spotkali się najważniejsi europejscy monarchowie oraz dyplomaci tego okresu. Pod koniec II wojny światowej Opawa poniosła ogromne straty w ramach tzw. Operacji Ostrawskiej. Znaczna część miasta została zniszczona, pomimo tego udało się uratować szereg zabytków kulturalnych i historycznych. Do najstarszych zachowanych zabytków zalicza się klasztor franciszkanów, kościół pw. Św. Ducha, wybudowany przed rokiem 1269 oraz kościół dziekański pw. Wniebowstąpienia Maryi Panny. Do cennych pamiątek technicznych zaliczana jest linia fortyfikacji - unikatowych obwarowań wojskowych wzniesionych przed II wojną światową, z których udostępniona jest zwiedzającym przede wszystkim fortyfikacja w Opawie - Milostovicach.
Opawa to miasto bogate w historię i zabytki, jest także znaczącym centrum kulturalnym regionu. Już od roku 1805 działa tutaj Teatr Śląski. W roku 1814 rozpoczęło w Opawie swą działalność najstarsze muzeum w Republice Czeskiej, jego tradycję kontynuuje dziś Śląskie Muzeum Ziemskie wzniesione w latach 1893-1895. Swoje miejsce w życiu kulturalnym Opawy mają dziś coroczne festiwale.
Znaczenie szkolnictwa w Opawie wzrosło w roku 1991 wraz z powstaniem Uniwersytetu Śląskiego. Obejmuje obecnie cztery jednostki naukowo - dydaktyczne: Wydział Filozoficzno - Przyrodniczy, Wydział Handlu i Przedsiębiorczości, Instytut Matematyczny i Centrum Kształcenia. Uczelnia kształci ok. 3500 studentów na studiach licencjackich, magisterskich i doktoranckich
Miasto Opawa nazywane jest także "miastem sportu", ponieważ stanowi centrum organizacji znaczących imprez sportowych. Do najważniejszych ośrodków sportu zalicza się bezsprzecznie piękny i nowoczesny stadion piłki nożnej w ośrodku Parków Miejskich, stadion lekkoatletyczny Tyrša, Stadion Zimowy, podgrzewany basen, Kąpielisko Miejskie, korty tenisowe i klub jeździecki.
Opawa pozostaje stale ośrodkiem przemysłowym i handlowym, liczy 59 800 mieszkańców (stan na 2006 rok) i posiada powierzchnię 90,6km2. Są tutaj zakłady farmaceutyczne, zakłady papiernicze, poligraficzne oraz produkujące farby i lakiery. Zakłady maszynowe produkują maszyny do wydobycia węgla, urządzenia hydrauliczne, maszyny rolnicze, armatury przemysłowe, okucia budowlane, konstrukcje stalowe, nadbudowy samochodów dostawczych. Rozwinięta jest elektrotechnika i elektronika, przemysł budowlany, spożywczy, nowoczesna produkcja rolna.